Zabieg angioplastyki wieńcowej (balonikowanie, stentowanie)
Angioplastyka jest to zabieg, który polega na poszerzeniu naczyń krwionośnych, które zostały zwężone lub zamknięte w wyniku miażdżycy. Angioplastykę tętnic wieńcowych wykonuje się w ten sposób, że w miejsce zwężenia tętnicy wieńcowej wprowadza się cewnik ze specjalnym balonem. W wyniku jego napełnienia dochodzi do poszerzenia światła naczynia. Tę procedurę nazywa się balonikowaniem. Zwykle w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu zwężenia stosuje się stentowanie. W poszerzane miejsce wszczepia się stent, czyli metalową sprężynkę, która podtrzymuje ścianę naczynia.
Angioplastyka wykonywana jest w sali zabiegowej pracowni hemodynamiki. Jest to zabieg przezskórny wykonywany przy znieczuleniu miejscowym. W trakcie tej procedury pacjent leży płasko na stole zabiegowym. Nad stołem zabiegowym znajduje się urządzenie emitujące promieniowanie rentgenowskie. Zabieg wykonuje się pod kontrolą obrazu powstającego dzięki promieniom Roentgena. Angioplastyka może być wykonana bezpośrednio po wykonaniu koronarografii, albo jako samodzielna procedura.
Jeśli angioplastyka wykonywana jest jako samodzielna procedura, na początku lekarz znieczula miejsce nakłucia lub nacięcia skóry. Nacięcie skóry i wkłucie nie są więc zazwyczaj bolesne. Po nakłuciu do tętnicy wprowadzony zostaje cewnik (cewnik jest cienką, giętką, pustą w środku rurką). Następnie lekarz delikatnie wsuwa cewnik do tętnicy kierując się nim w stronę serca, najpierw do aorty, a następnie w pobliże ujść tętnic prowadzących krew do mięśnia sercowego. Znajdują się one w odcinku początkowym aorty zaraz po jej wyjściu z serca. Gdy cewnik zostanie wprowadzony do jednej z tętnic prowadzących krew do mięśnia sercowego, przez cewnik podawany jest środek cieniujący (tzw. kontrast). Środek ten umożliwia uwidocznienie naczynia oraz przewężenia, do którego należy dotrzeć. Wtedy przechodzi się do właściwej angiografii. Po założeniu cieniutkiego drucika, który służy jako prowadnik, wprowadza się cewnik zakończony balonem. Gdy balonik osiągnie miejsce zwężenia, ustawia się go tam w samym środku. Następnie przy pomocy pompki, do której podłączony jest cewnik, pompuje się balonik. W wyniku jego napełnienia pod ciśnieniem kilku atmosfer mieszaniną soli fizjologicznej i kontrastu dochodzi do poszerzenia światła naczynia. Nie należy obawiać się pęknięcia balonika angioplastycznego, gdyż jest wykonany z odpowiedniej jakości gumy. Podczas pompowania balonika dochodzi do wgniecenia blaszki miażdżycowej w ścianę naczynia wieńcowego. Jeżeli po jednokrotnym rozdęciu balonika nie uzyskuje się oczekiwanego efektu, to może być on napełniany kilka razy. Podczas zabiegu u pacjenta może pojawić się ból wieńcowy, co jest spowodowane chwilowym zamknięciem tętnicy wieńcowej.
Bardzo często angioplastyka kończy się wszczepieniem stentu. Stent to metalowa proteza naczyniowa, czyli rusztowanie przypominające wyglądem sprężynkę. Wprowadza się go do naczynia po uprzednio założonym druciku, który służył jako prowadnica dla cewnika z balonikiem. Stent pełni funkcję podporową, utrzymując światło uzyskane w wyniku działania balonika angioplastycznego i zmniejsza ryzyko nawrotu zwężenia.
Podczas zabiegu każdy pacjent jest monitorowany za pomocą ciągłego zapisu EKG oraz ciągłego pomiaru ciśnienia tętniczego.
Angioplastyka tętnicy wieńcowej trwa od 30 minut do nawet dwóch godzin w przypadkach trudniejszych.
Do zabiegu angioplastyki kwalifikuje lekarz, który uzna, że zwężenie w tętnicy wieńcowej jest odpowiedzialne za niedokrwienie mięśnia sercowego, bo tylko w takim przypadku zabieg może przynieść korzyści.
Jak każda procedura zabiegowa angioplastyka jest obarczona pewnym ryzykiem wystąpienia powikłań. Ryzyko to jest niewielkie, ale wzrasta u osób w podeszłym wieku, w ciężkim stanie, z chorobami współistniejącymi takimi jak: cukrzyca, niewydolność nerek. W czasie zabiegu może dojść do uszkodzenia tętnicy promieniowej lub udowej (to jest tętnicy przez którą do układu tętniczego wprowadza się cewniki, balony i stenty), uszkodzenia tętnicy wieńcowej (doprowadzającej krew do mięśnia sercowego), zaburzeń rytmu serca, udaru mózgu, czy niewydolności nerek (nefropatia kontrastowa). W bardzo rzadkich przypadkach dochodzi do uszkodzenia dużych tętnic, zawału serca lub zatrzymania akcji serca i zgonu w trakcie badania lub krótko po nim. Ryzyko wystąpienia poważnych powikłań wynosi poniżej 1%.
Jak w przypadku każdego innego badania inwazyjnego i tu istnieją przeciwwskazania. Są nimi: zaawansowana niewydolność nerek, obrzęk płuc, ciężka skaza krwotoczna, czynne krwawienie z przewodu pokarmowego, świeżo przebyty udar mózgu, niedokrwistość, ciężkie nadciśnienie tętnicze, znaczne zaburzenia elektrolitowe, współistniejąca wyniszczająca choroba, zapalenie wsierdzia, niewyrównana cukrzyca. W większości są to przeciwwskazania względne, tzn. w szczególnych przypadkach można wykonać angioplastykę. Ma to miejsce gdy lekarz uzna, że potencjalne korzyści z wykonania zabiegu przewyższają ryzyko z nim związane.
Jeśli angioplastyka jest badaniem planowym należy się do niego przygotować. Nie jest to skomplikowane. Po pierwsze należy stosować wszelkie zalecone leki. Po drugie należy dokładnie wygolić okolice obu pachwin. Po trzecie należy pozostać na czczo w dniu badania. W większości przypadków lekarze przygotowujący pacjenta do badania zalecają stosowanie kroplówek w okresie kilku godzin przed zabiegiem.
Przed każdym zabiegiem, w tym przed zabiegiem angioplastyki wieńcowej, wykonywanym w trybie planowym warto wykonać szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka zakaźna). Należy też oznaczyć grupę krwi i wykonać podstawowe badania, między innymi morfologię krwi, stężenie kreatyniny i potasu, parametry krzepnięcia krwi.
Ponadto w porozumieniu z lekarzem na kilka dni przed badaniem należy odstawić niektóre leki, np. leki przeciwzakrzepowe, tj. acenokumarol lub warfarynę.
Bezpośrednio przed zabiegiem każdy pacjent zostaje zbadany przez lekarza. Pacjentowi pobierana jest krew oraz wykonywane jest EKG. Pacjent jest też proszony o pisemne wyrażenie zgody na poddanie się zabiegowi.
Zalecenia po przejściu zabiegu angioplastyki, czy to z samym balonikowaniem, czy też ze stentowaniem nie są szczególne, a raczej typowe dla osób po zawale serca. Obowiązuje zdrowy tryb życia, korekta czynników ryzyka i optymalna farmakoterapia. Konieczne jest regularne stosowanie zaleconych przez lekarza leków!